Voorgeschiedenis
Het Health & Emergency care Learning Program (HELP) is ontstaan in 2006, nadat
onze
werkgever Kijlstra Ambulancegroep Fryslân een ambulance gedoneerd had aan
de
stad Gobabis in Namibië. Gobabis is de zuster gemeente van Drachten en telt ca. 20.000 inwoners.
HELP richt zich op het bevorderen van de (acute) gezondheidszorg in Namibië, zonder onderscheid te maken in geslacht, kleur, ras, religie, seksuele geaardheid of politieke overtuiging. Essentieel hierbij is kennisoverdracht!
Inmiddels hebben we al diverse trainingsprogramma’s
opgezet
zoals Basic Prehospital Care-lessen aan
de
brandweer, EHBO-lessen in de sloppenwijken, en diverse trainingen in het ziekenhuis.
Sinds 2014 zijn
onze
cursussen Prehospital Care Practioner en New Born Resuscitation geaccrediteerd door The Health Professions Councils of Namibia (HPCNA). Deze cursussen zijn bedoeld voor verpleegkundigen van het ziekenhuis en ambulance. Tot 2015 werden deze lessen alleen gegeven in Gobabis maar sinds 2016 ook in het noordelijker gelegen Otjiwarongo (ca. 70.000 inwoners).
Namibië
Namibië ligt in het zuiden van Afrika en grenst aan Zuid-Afrika. Het land is tweeëntwintig keer zo groot als Nederland en er wonen slechts 2.1 miljoen mensen.
Windhoek (ca. 320.000 inwoners) is de hoofdstad. Hier staat ook het enige ziekenhuis waar men beschikt over een CT scan en waar vrijwel alle operaties uitgevoerd kunnen worden. Dit betekent vooral voor de ambulancezorg dat er vaak, na stabilisatie in een lokaal ziekenhuis, langdurig met een patiënt gereden moet worden.
Daarnaast staat Namibië al jaren op de eerste plaats van aantal dodelijke ongevallen per jaar ter wereld. Het land is opgedeeld in een aantal regio’s, die hun
eigen
ziekenhuis met ambulances hebben. Het verzorgingsgebied van deze ambulances is vaak net zo groot als heel Nederland!! Daarnaast is er voor de verpleegkundigen die deze ambulances bemannen (zij werken ook in het ziekenhuis) nog nooit een extra training gegeven over pre-hospitale zorg, terwijl dit wel degelijk heel anders is dan de zorg in het ziekenhuis!
Om te zorgen dat de verpleegkundigen die de ambulances bemannen goed getraind bij de patiënten komen, hebben wij een trainingsprogramma geschreven dat ze daar op voorbereidt. Zo kunnen ze levens redden en invaliditeit voorkomen wat -naast dat het de mensen een hoop ellende bespaart - een relatief arm land als Namibië geld bespaart.
Daarnaast is babysterfte een groot probleem in Afrika en ook in Namibië. Met name door de grote afstanden, ontbrekende pre- en perinatale
zorg etc. komt het vaak voor dat een zwangere tijdens of vlak na de bevalling haar kindje verliest. Om dit te voorkomen hebben wij ook een trainingsprogramma ontwikkeld dat kan helpen om deze sterfte omlaag te brengen.
Trainingen
najaar 2016
Van 31 oktober tot en met 4 november hebben wij voor het eerst trainingen verzorgd in het ziekenhuis van Otjiwarongo. Die waren enthousiast gemaakt door de mensen van het ziekenhuis in Gobabis waar we de afgelopen 10 jaar mee werkten. Daar kennen wij inmiddels iedereen en hebben we een coördinator aangesteld die voor alle logistieke voorwaarden zorgt. In Otjiwarongo moest dat nog geregeld worden.
In februari 2016 zijn we al begonnen om daar diverse zaken voor te bereiden. We onderhielden nauwe contacten met Dr. J. Mutombo, de PMO ( Principal Medical Officer) van het staats- ziekenhuis in Otjiwarongo. Het bleef door een aantal administratieve hobbels echter tot de laatste week spannend of het door kon gaan. Dit doordat er binnen het ministerie van volksgezondheid een wissel van persoon was ontstaan en daarom nog één handtekening ontbrak. Echter heeft het ziekenhuis van Otjiwarongo prima werk verricht en kon het gelukkig allemaal zoals gepland doorgaan!
En we moeten zeggen: alles was prima geregeld. Er waren dertien verpleegkundigen, lokalen waren geregeld, beamer was aanwezig, eten en drinken was verzorgd en aan alles was gedacht. We voelden ons meer dan
welkom.
Pre- Hospital Care Practitioner
Deze
vijfdaagse training startte op maandagochtend. Na een voorstelronde bleek nogmaals hoe hard de training nodig was. Iedere verpleegkundige ging geregeld naar een ongeval maar het ontbrak aan kennis en kunde wat te doen. Met name trauma komt heel veel voor in en rond Otjiwarongo omdat de B1, één van de belangrijkste autowegen van Namibië, dit gebied doorkruist. Bij een ongeval zijn vaak meerdere doden en gewonden, zo is het niet vreemd als er 23 slachtoffers per ongeval zijn!!!
In de week, waarin wij daar les gaven, waren er alleen al in drie ongevallen zes mensen overleden en diverse mensen gewond geraakt!
De training bestaat uit vier dagen cursus met op de laatste dag een schriftelijk en praktisch examen. De lessen zijn gebaseerd op een wereldwijde standaard in prehospitale traumazorg en aangepast aan de Namibische situatie. Daarnaast hebben we protocollen ontwikkeld waarmee ze de zorg kunnen optimaliseren.
De lessen zijn opgebouwd volgens het principe “Treat first what kills first” en bestaan uit de volgende onderdelen:
· Assessment
· Kinematics of trauma
· Airway & Breathing
· Thoracic trauma
· Circulation
· Abdominal trauma
· Disability
· Head trauma
· Exposure
· Spinal trauma
· Extremity trauma
De lessen zijn opgebouwd uit een theoretisch gedeelte, in de vorm van power point presentaties, en veel praktijk gerichte training. Daarnaast krijgt iedere cursist een door ons geschreven syllabus om thuis te kunnen studeren.
Vooral het praktijkonderwijs was voor de studenten nieuw. Bij iedere cursus of opleiding die ze volgen was de vorm van lesgeven alleen maar een theoretisch praatje. Het actief bezig zijn was in het begin heel even wennen maar al snel deed iedereen
zeer
enthousiast mee. Bij aanvang van de trainingen werden de cursisten verdeeld over drie instructeurs. Deze groepen bleven gedurende de praktijkoefeningen bijelkaar zodat een zeer intensieve begeleiding mogelijk was. Vooral deze vorm van lessen sprak de verpleegkundigen aan, zo bleek uit de evaluaties. Door het geleerde direct in de praktijk toe te passen bleef alles veel beter hangen!
Doordat de lessen geaccrediteerd zijn in Namibië door de HPCNA moeten de cursisten aan het eind van de trainingen voldoen aan een vooraf bepaalde standaard.
Zo moet op het theorie-examen tenminste 70 % juist zijn beantwoord, en moet de praktijktoets met een voldoende zijn afgerond. Voor de praktijktoets maken we gebruiken van verschillende casussen waarop de verpleegkundigen bepaalde punten moet scoren om tot een voldoende te komen. In dit geval is het iedere verpleegkundige gelukt om het certificaat te behalen, hier zijn wij reuze trots op.
New Born Resuscitation Course
In de avonduren hebben we aan een groep van tien verpleegkundigen van de afdeling obstetrie deze cursus gegeven. Ook hierbij was het zo dat de verpleegkundigen nog niet eerder een cursus hadden gevolgd over dit onderwerp. Naast theorie-onderwijs stonden ook deze avonden in het teken van veel oefenen.
Alle verpleegkundigen gaven voordat ze met de cursus begonnen aan, dat het opvangen van een baby met een slechte start iets is waar ze erg tegen opzagen. De bedoeling van deze cursus is dan ook om deze angst weg te nemen en ze aan te leren wat wel en wat niet te doen.
De groep was erg enthousiast zowel bij het theoretische gedeelte als met de praktische training. Het niveau van deze avonden was hoog. Iedereen heeft aan het eind van deze cursus dan ook zijn certificaat behaald.
Uit de evaluatie bleek dat de verpleegkundigen erg enthousiast waren over wat ze was aangeleerd en nog belangrijker dat ze nu weten wat ze moeten doen en dat ze met relatief eenvoudige handelingen een pasgeborene kunnen redden.
Conclusie
Wij kunnen terugkijken op een zeer geslaagde trainingsweek. Door het enthousiasme van de studenten en niet in de laatste plaats door het goede voorbereidende werk van de medische staf van het ziekenhuis in Otjiwarongo, zijn deze trainingen goed verlopen en kunnen de verpleegkundigen hun werk prima uitvoeren. En uiteindelijk gaat het erom dat ze de patiënten goed kunnen verzorgen.
Door de ziekenhuizen in Gobabis en Otjiwarongo zijn we alweer gevraagd om ook in 2017 deze trainingen opnieuw aan te bieden. Daarnaast hebben we nog een training voor artsen in ACLS (geavanceerde reanimatie technieken), die we momenteel geaccrediteerd proberen te krijgen in Namibië.
Ook volgend jaar willen we ons weer inzetten voor de collega’s in Namibië. We gaan daarom in het najaar van 2017 terug naar dit bijzondere land, waarbij we het personeel van beide ziekenhuizen gaan voorzien van trainingen.
Bowe Bottinga, Master Physician Assistant en Ambulanceverpleegkundige bij Kijlstra Ambulance Groep Fryslân
Wander Netters, Anesthesie verpleegkundige en Ambulanceverpleegkundige bij Kijlstra Ambulance Groep Fryslân
Jillard Faber, Intensive care / cardiac care verpleegkundige en Ambulanceverpleegkundige bij Kijlstra Ambulance Groep Fryslân.